امروزه، استفاده از تکنولوژی برای کودکان به عنوان چالش به حساب می آید. استفاده از فضای مجازی، معایب و فوایدی دارد که با کنترل و مدیریت می توان این موارد را در نظر گرفت. ما بعنوان والد باید بدانیم که چگونه رفتار کنیم که بین دنیای واقعی و مجازی تعادل برقرار شود و این نوع مدیریت باید به گونه ای باشد که کمک کند، تا با آموزش صحیح، محیطی مناسب برای فعالیت هایی که برای آن ها مفید است، فراهم شود و از آسیب ها جلوگیری گردد.
تاثیرات مثبت فضای مجازی برای کودکان
آموزش و یادگیری بصورت آنلاین یکی از بهترین روش ها در فضای مجازی است، که تاثیرات مثبتی برای کودکان دارد. این نوع یادگیری، به آن ها این امکان را می دهد که بدون نیاز به حضور فیزیکی از کلاس های مهارتی و آموزشی استفاده کنند و با توجه به نیاز های فردی و تکنولوژیکی، می توانند با دیگران در ارتباط باشند ؛ همچنین این مورد به آن ها هم در زمینه استقلال فردی کمک می کند و هم به آن ها انگیزه می دهد.
یکی دیگر از ویژگی های تکنولوژی و فضای مجازی این است که کودکان می توانند از طریق اینترنت، به کتاب ها، مقالات، دوره های آموزشی دسترسی داشته باشند و از منابع مختلف برای یادگیری کمک بگیرند و با انگیزه، موضوعاتی که مورد علاقه شان هست را بهتر درک کنند و بشناسند.
فضای مجازی به کودکان این امکان را می دهد که با قوانین و رفتار های اجتماعی آشنا شوند و از طریق تجربیاتی که به دست می آورند، می توانند مفاهیمی مثل احترام گذاشتن به دیگران، حفظ حریم شخصی و مسئولیت پذیری را یاد بگیرند. این آگاهی به آن ها کمک می کند تا کاربران خوبی در این فضا باشند.
به صورت کلی دنیای آنلاین و تکنولوژی می تواند یک فرصتی عالی برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان باشد. آن ها می توانند، با برقراری ارتباط با دیگران، از طریق اینترنت مهارت هایی مثل مذاکره و حل مسئله را یاد بگیرند و در نتیجه این مهارت ها، از آن ها افرادی بهتر در زندگی اجتماعی و موفق خواهد ساخت.
معایب فضای مجازی در کودکان
استفاده نادرست از تکنولوژی می تواند دردسرهایی را پیش رو داشته باشد. استفاده زیاد و بیش از حد بازی ها باعث می شود، دقت و تمرکزشان کم شود و این موضوع محیط مدرسه و تحصیل آن ها را تحت شعاع قرار می دهد.
کودکی که وقت خود را زیاد در فضای مجازی و استفاده از تکنولوژی می گذارد، ممکن است به مرور زمان نتواند مرز بین واقعیت و خیال را تشخیص دهد. این کودکان از آسیب های اجتماعی فضای مجازی در امان نیستند، مثل رفتار های پرخاشگرانه و بی توجهی به امور خانواده.
بهتر است کودک خود را با شخصیت های موفق آشنا کنید نه شخصیت هایی که الگوی خوبی برای آن ها نیستند، که متاسفانه به اشتباه از آن ها الگو برداری می کنند.
دسترسی آسان به اینترنت منجر می شود، که بچه ها بیشتر از قبل وقت خود را با گوشی و کامپیوتر بگذرانند و این امر باعث شده که آن ها ساعاتی را که می توانند صرف بازی، ورزش و فعالیت های مناسب کنند را کنار گذاشته و فقط وقت خود را با تکنولوژی و فضای مجازی می گذرانند.
اگر به آمار بیماری ها نگاه کنید متوجه می شوید ؛ علت اینکه تعداد زیادی از افراد به بی خوابی، افسردگی، اضطراب و چاقی دچار شده اند، به خاطر استفاده ی بیش از حد از اینترنت و فضای مجازی است.
تکنولوژی و فضای مجازی تاثیرات منفی روی تحصیل و تمرکز کودکان می گذارد. این بچه ها معمولا در نوشتن تکالیف و حل مسئله تمرکز خود را از دست می دهند و علاقه ای نشان نمی دهند، چون ذهن آن ها درگیر رسانه های اجتماعی است.
والدین باید بدانند اولین قدم برای حفظ امنیت فرزند شما آگاهی داشتن است. می توانید از مشاور در این زمینه کمک بگیرید تا برای زمان های آزاد کودکان برنامه ریزی کنید و مدیریت داشته باشید، تا کودکان زمان کمتری را در فضای مجازی سپری کنند.
استفاده زیاد از تکنولوژی می تواند باعث ایجاد عدم تمرکز و اختلال در توجه کودکان شود، که والدین می توانند با نظارت و وقت گذاشتن با کیفیت این موضوع را مدیریت و کنترل کنند.
نحوه کنترل و مدیریت استفاده از تکنولوژی
در ادامه چند راهکار برای کنترل استفاده از تکنولوژی پیشنهاد می شود، که به آن ها می پردازیم :
تعیین زمان مصرف استفاده از اینترنت :
مسئله بسیار مهمی است، که باید از آن ها بخواهیم هر روز فقط یک مدت مشخص امکان استفاده را دارند. مثلا بگوییم فقط یک ساعت در روز را می تواند از فضای مجازی استفاده کند، با این کار تشویق می شوند به فعالیت های دیگر بپردازند. مثل بازی، نقاشی
این کار نه تنها باعث می شود که کودکان به خوبی از وقت شان استفاده کنند، بلکه از زندگی واقعی خود بیشتر لذت می برند.
یادداشت کردن زمان استفاده از فضای مجازی :
این کار به ما کمک می کند تا بدانیم که کودکان چقدر از وقت خود را به سپری کردن در دنیای مجازی می گذرانند و باعث می شود که ما کنترل بیشتری بر روی زمان استفاده ی آن ها در نظر داشته باشیم و می توانیم به آن ها کمک کنیم، تعادل بین فضای مجازی و زندگی واقعی را برقرار کنند. این روش راهی موثر برای کنترل استفاده از تکنولوژی است، که به فرزندان حس مسئولیت پذیری در رابطه با زمان مفیدشان به آن ها می دهد تا بتوانند به خوبی و با برنامه ریزی از وقت خود استفاده کنند و یاد می گیرند چطور زمان خود را مدیریت کنند.
تشویق به رابطه با دوستان و خانواده :
به این صورت که از آن ها بخواهیم که با دوستان و خانواده وقت بیشتری بگذرانند. مثلا والدین با برنامه ریزی به همراه فامیل، آخر هفته ها همگی به پارک بروند و بازی های گروهی و سرگرم کننده بازی و اوقات خوشی را کنار هم سپری کنند. با این کار از فضای مجازی دور می شوند و با دیگران ارتباط اجتماعی خوبی برقرار کرده و در نتیجه احساس آرامش و لحظات خوب را کنار خانواده تجربه می کنند.
کمک به توسعه مهارت های اجتماعی :
وقتی کودکان با دیگران بیشتر ارتباط برقرار کنند، مهارت های اجتماعی آن ها افزایش پیدا می کند. آن ها یاد می گیرند چگونه با دیگران صحبت کنند، احساساتشان را بیان کنند و حتی به دیگران کمک کنند.
جایگزینی مناسب برای فضای مجازی :
وقتی کودکان به فعالیت های واقعی و سرگرمی های گروهی مشغول هستند، دیگر نیازی ندارند به تکنولوژی و فضای مجازی روی بیاورند. مثلا وقتی با با دوستان خود مشغول بازی های فیزیکی مثل طناب کشی هستند، توجه شان کاملا به کار هایی که انجام می دهند, هست و وقتی به این سبک بازی ها عادت کنند، دیگر از فضای مجازی دور می شوند و وابستگی شان به فضای مجازی کمتر می شود.
روش های موثر برای کنترل استفاده کودکان از تکنولوژی
برای اینکه کودکان بتوانند خوب فکر کنند و در مورد چیزهایی که می خواهند استفاده کنند، بیشتر تحقیق کنند، پدر و مادر باید به آن ها یاری برسانند. مثلا اگر نمی خواهید که کودک شما از یک برنامه خاص استفاده کند، به جای اینکه بگویید این برنامه خوب نیست، برای او توضیح دهید چرا خوب نیست. با این کار، یاد می گیرند که وقتی با یک برنامه جدید و یا موضوع جدید روبه رو می شوند، از خودشان بپرسند : آیا این برنامه برای من خوب است یا خیر، چه کمکی به من می کند ؟
الگوی خوبی باشید !
والدین باید خودشان هم از فضای مجازی کمتر استفاده کنند تا فرزندان هم از آن ها یاد بگیرند و الگوی مناسبی باشند. این کار به کودکان یاد می دهد که استفاده درست از شبکه های اجتماعی چگونه باید باشد و باعث می شود زمان بیشتری برای ارتباط با هم را داشته باشید.
صحبت کردن خیلی مهم است.
همیشه با آن ها در مورد مسائل مختلف صحبت کنید و بگویید که می توانند با شما بدون قضاوت به راحتی صحبت کنند. همین گفت و گو های به ظاهر ساده، از سنین پایین کمک می کند تا وقتی مشکلی دارند، به راحتی با شما در میان بگذراند و هدف این است تا متوجه شوند همیشه راه حل هایی وجود دارد، که با ارتباط درست و موثر می توانند به شما نزدیک شوند و احساسات خود را بیان کنند.
وقتی می خواهید برنامه ها و بازی هایی رو برای فرزندان خود انتخاب کنید، سعی کنید خودتان هم در این انتخاب ها مشارکت داشته باشید و به دنبال چیز هایی بگردید که هم مناسب سن آن ها و هم متناسب با علاقمندی و اهداف آن ها باشد.
اگر والدین با این روش ها پیش بروند، می توانند با خیال راحت تری موبایل و یا تبلت را در دسترس فرزندان خود قرار دهند. یعنی هم می توانند آن ها را با تکنولوژی آشنا کنند و هم از طرف دیگر خیالشان راحت باشد که چگونه از این نرم افزارها استفاده می کنند.
نتیجه گیری
در دنیای امروز بچه ها با فرصت ها و چالش های زیادی مواجه هستند و والدین و معلمان نقش مهمی در هدایت و کمک به سمت استفاده ی درست از تکنولوژی در آن ها را دارند. آموزش دیدن و آگاهی به والدین امری ضروری است تا بتوانند فرزندان خود را در این دنیای پیچیده راهنمایی کنند و در یادگیری و تربیت آن ها موثر باشند. بچه ها حق دارند به تکنولوژی دسترسی داشته باشند، اما باید با آگاهی، آن ها را در فضای مجازی محافظت کنیم. همچنین مهم است که والدین به جای صرف زمان زیاد در فضای مجازی، فعالیت های جایگزین مفید برای فرزندان فراهم کنند، تا با دوری از این فضا و تقویت مهارت های اجتماعی بتواند برای آن ها کمک کننده باشد همچنین والدین باید فضای گفتگو های آزاد و حمایتی را در نظر داشته باشند. در مواجهه با چالش ها، والدین باید ابزار های لازم را به فرزندان خود بدهند، تا به عنوان افرادی با اعتماد به نفس و آگاه در دنیای مجازی عمل کنند.