اسکیزوفرنی چیست؟ علائم تشخیص و روش های درمان

اسکیزوفرنی چیست

اسکیزوفرنی یک اختلال روانی جدی است که با اختلالات در تفکر، روانشناسی و رفتار فرد همراه است. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی تجربه های غیر واقعی و نامتعارفی دارند که شامل هلاوسیوناسیون ها (تجربه های شنوایی، بصری یا حسی غیر واقعی) و وهم ها (عقاید غلط و توهم ها) می شود. علاوه بر این، اسکیزوفرنی می تواند با اختلالات شخصیتی، کاهش توانایی تمرکز و حافظه، کاهش انگیزه و اهتمام به فعالیت های روزمره، مشکلات در برقراری ارتباطات اجتماعی و نقص در نظرسنجی و ارزیابی واقعیت همراه باشد. علل اسکیزوفرنی هنوز به طور دقیق مشخص نشده اند، اما عوامل ژنتیکی و محیطی هر دو نقشی در بروز این اختلال دارند. درمان اسکیزوفرنی معمولا شامل داروها (مثل ضدپس افتادگی ها) و مشاوره روان شناختی است که به کنترل علائم، بهبود کیفیت زندگی و حداکثر سازی عملکرد روزمره فرد کمک می کند.

مهم است که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی تحت نظر پزشک و تیم درمانی متخصص قرار بگیرند و درمان خود را به صورت منظم ادامه دهند.

شباهت و تفاوت اسکیزوفرنی با دیگر بیماری های روانی چیست؟

شباهت ها و تفاوت های اساسی اسکیزوفرنی با دیگر بیماری های روانی عبارتند از:

شباهت ها: 1. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و برخی از اختلالات روانی دیگر، ممکن است تجربه های غیر واقعی و هلاوسیوناسیون ها داشته باشند. 2. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و برخی از اختلالات روانی دیگر، ممکن است با مشکلات ارتباطی و اجتماعی مواجه شوند. 3. هر دو اسکیزوفرنی و برخی از اختلالات روانی دیگر می توانند با اختلالات در تفکر و رفتار همراه باشند.

تفاوت ها: 1. اسکیزوفرنی از بیماری های روانی دیگر متمایز می شود به دلیل وجود علائم خاصی مانند وهم ها (توهم ها) و هلاوسیوناسیون ها (تجربه های شنوایی، بصری یا حسی غیر واقعی). 2. اسکیزوفرنی به طور معمول در دوران بزرگسالی ظاهر می شود، در حالی که برخی از اختلالات روانی دیگر می توانند در دوران کودکی یا نوجوانی آغاز شوند. 3. اسکیزوفرنی ممکن است با نقص در توانایی تمرکز و حافظه همراه باشد، در حالی که در برخی از اختلالات روانی دیگر ممکن است این مشکلات وجود نداشته باشد. 4. اسکیزوفرنی به طور کلی به درمان دارویی برای کنترل علائم نیاز دارد، در حالی که در برخی از اختلالات روانی دیگر درمان های روان شناختی ممکن است موثرتر باشند. مهم است که هرگونه تشخیص و درمان بیماری روانی توسط پزشکان و متخصصان مربوطه صورت گیرد و افراد مبتلا به بیماری های روانی حمایت و مراقبت مناسب را دریافت کنند.

میزان شیوع شیزوفرنی

میزان شیوع اسکیزوفرنی در سراسر جهان حدود 1٪ تا 1.5٪ از جمعیت است. این یعنی حدود 20-30 میلیون نفر در جهان مبتلا به اسکیزوفرنی هستند. مردان و زنان ممکن است با نسبتی تقریبا یکسان به اسکیزوفرنی مبتلا شوند، اما معمولا علائم اسکیزوفرنی در مردان در سنین کمتر ظاهر می شود و در زنان معمولا در سنین بزرگسالی. به عنوان یکی از اختلالات روانی جدی، اسکیزوفرنی بر کیفیت زندگی افراد تاثیر می گذارد و نیاز به درمان مناسب و مراقبت های تخصصی دارد.

با بیماران اسکیزوفرنی چگونه رفتار کنیم؟

با بیماران اسکیزوفرنی باید با احترام و توجه به نیازهایشان رفتار کنید. در ادامه چند راهنمایی برای رفتار مناسب با بیماران اسکیزوفرنی آورده شده است:

1. نشان دادن همدردی و حمایت: بیماران اسکیزوفرنی ممکن است با تجربه احساس ترس، استرس و انزوا مواجه شوند. نشان دادن همدردی، فهم و حمایت به آنها کمک می کند تا احساس تسلط و امنیت بیشتری داشته باشند. 2. ایجاد محیط آرام و پایدار: محیطی آرام و پایدار برای بیماران اسکیزوفرنی بسیار مهم است. تلاش کنید تا صداها، نورها و تحرکات مزاحم را کاهش دهید تا بیماران بتوانند بهتر تمرکز کنند و از اضطراب کاسته شود. 3. ارتباط موثر و صبور: در ارتباط با بیماران اسکیزوفرنی، صبر و توجه به صحبت ها و نیازهایشان بسیار مهم است. از ایجاد ارتباط واقعی و معنادار با آنها امتناع نکنید. 4. احترام به حقوق شخصیتی: همیشه به حقوق شخصیتی بیماران احترام بگذارید و آنها را به عنوان افرادی با ارزش و منحصر به فرد تلقی کنید. تمرکز بر توانایی های آنها به جای ناتوانی ها می تواند خود اعتمادی را افزایش دهد.

5. اطمینان از امنیت فیزیکی: اطمینان حاصل کنید که بیماران در محیطی امن قرار دارند و به خود و دیگران آسیبی نمی رسانند. 6. اجتناب از تنش و استرس: تلاش کنید تا از ایجاد تنش و استرس برای بیماران اجتناب کنید. بیماران اسکیزوفرنی حساسیت بیشتری نسبت به تنش و استرس دارند و ممکن است علائم آنها تشدید شود. 7. ارجاع به متخصصین: برای درمان و مراقبت های تخصصی، بیماران به متخصصین روان پزشکی و روانشناسی ارجاع داده شوند. متخصصین می توانند در تشخیص، درمان و پشتیبانی بیماران اسکیزوفرنی کمک کنند. مهم است که در هر صورت، توصیه می شود با پزشکان و متخصصان مربوطه مشورت کنید تا راهنمایی های خاص برای رفتار با بیماران اسکیزوفرنی دریافت کنید.

دلایل بیماری شیزوفرنی چیست؟

دلایل بیماری اسکیزوفرنی هنوز به طور کامل درک نشده است و به عوامل ژنتیکی، محیطی و نوروشیمیایی برمی گردد. در ادامه برخی از عوامل مهم در بروز اسکیزوفرنی ذکر شده است:

1. عوامل ژنتیکی: دانشمندان معتقدند که عوامل ژنتیکی در بروز اسکیزوفرنی نقش مهمی دارند. افرادی که خانواده ای با تاریخچه اسکیزوفرنی دارند، بیشتر در معرض خطر بروز بیماری قرار دارند. هرچند که ژنتیک تنها عامل مسئول بروز بیماری نیست و عوامل محیطی نیز نقش مهمی در تعیین بروز بیماری دارند. 2. عوامل محیطی: عوامل محیطی می توانند نقشی بر روی بروز اسکیزوفرنی داشته باشند. برخی از این عوامل شامل استفاده زیاد از مواد مخدر مانند ماریجوانا، تجربه استرس و آسیب های زودرس در دوران کودکی و محیط خانوادگی نامناسب می شوند. 3. عوامل نوروشیمیایی: نقص های در عملکرد مواد شیمیایی مغزی مانند دوپامین و سروتونین نقشی در بروز اسکیزوفرنی دارند. تغییرات در سطح و عملکرد این مواد می تواند عوارض اسکیزوفرنی را تحت تاثیر قرار دهد. توجه داشته باشید که بیماری اسکیزوفرنی یک بیماری پیچیده است و عوامل بسیاری در بروز آن نقش دارند. همچنین، هر فرد ممکن است به دلیل ترکیب منحصر به فردی از این عوامل در معرض خطر بروز اسکیزوفرنی قرار بگیرد. 

انواع اسکیزوفرنی

بیماری اسکیزوفرنی به چهار نوع اصلی تقسیم می شود. این انواع شامل موارد زیر است:

1. اسکیزوفرنی نوع طبیعی: در این نوع اسکیزوفرنی، علائم غالبانه شامل همه گیری نمی شوند و به صورت ملایم و مداوم در طول زمان حضور دارند. افراد مبتلا به این نوع از اسکیزوفرنی بیشتر شیفتگی به خود و انزوا را تجربه می کنند و تمایلی به برقراری ارتباطات اجتماعی ندارند. 2. اسکیزوفرنی نوع پارانوئید: در این نوع اسکیزوفرنی، توهم ها و وهم ها علائم غالبانه هستند. افراد مبتلا به این نوع از اسکیزوفرنی معتقد به وجود توطئه ها و تهدیدها هستند و با احساسات ترس و ترقیب روبرو می شوند. 3. اسکیزوفرنی نوع خودروانی: در این نوع از اسکیزوفرنی، علائم شامل هالوسیناسیون ها و توهم های پررونق هستند. افراد مبتلا به این نوع از اسکیزوفرنی تجربه شنیدن صداها و دیدن تصاویری که واقعیت ندارند را دارند.

4. اسکیزوفرنی نوع ناجوانمردی: در این نوع اسکیزوفرنی، علائم اصلی عبارتند از کاهش انگیزه و انرژی، کاهش اهتمام و عدم علاقه به انجام فعالیت های روزمره و عدم توانایی در تجربه لذت از فعالیت هایی که به طور معمول لذت بخش هستند. بیماران اسکیزوفرنی ممکن است علائم و نشانه های مختلفی تجربه نمایند و در برخی موارد، ممکن است علائم مختلف در طول زمان تغییر کنند. تشخیص نوع اسکیزوفرنی و تعیین روش های درمانی مناسب برای هر فرد، نیاز به ارزیابی توسط یک پزشک متخصص روانپزشکی دارد.

روش های خودمراقبتی بیماران شیزوفرنی

روش های خودمراقبتی بیماران اسکیزوفرنی بسیار مهم هستند و به آنها کمک می کنند تا کنترل بیشتری بر علائم بیماری خود داشته باشند و بهبودی بیشتری را تجربه کنند. در ادامه، به برخی از روش های خودمراقبتی برای بیماران اسکیزوفرنی اشاره می کنیم:

1. پرهیز از استرس: استرس می تواند علائم اسکیزوفرنی را تشدید کند، بنابراین بیماران باید تلاش کنند تا استرس را کاهش دهند. این شامل تمرینات آرامش بخش مانند یوگا و مدیتیشن، انجام فعالیت هایی که لذت برده و استرس را کاهش می دهند، و مراقبت از خود و استراحت کافی است. 2. مراقبت از سلامت جسمانی: حفظ سلامت جسمانی می تواند به بهبود روانشناختی کمک کند. بیماران باید از خوراکی های سالم، تغذیه داشته باشند، ورزش منظم انجام دهند و به خواب کافی توجه کنند. 3. مراقبت از خواب و استراحت: خواب کافی و استراحت مناسب برای بیماران اسکیزوفرنی بسیار اهمیت دارد. بیماران باید روزانه حداقل 7-8 ساعت خواب کافی داشته باشند و به روال منظم خواب و بیداری عمل کنند. 4. مراقبت از روابط اجتماعی: حفظ روابط اجتماعی سالم و حمایت از خانواده و دوستان می تواند بهبود روانشناختی بیماران اسکیزوفرنی را تسهیل کند. بیماران باید تمرکز خود را بر روابط اجتماعی مثبت و حمایتی قرار داده و از حمایت خانواده و دوستان خود بهره برداری کنند.

5. مدیریت علائم: بیماران باید یاد بگیرند که چگونه با علائم اسکیزوفرنی خود مقابله کنند. این شامل تمرکز بر روش های مدیریت استرس، مدیریت هالوسیناسیون ها و توهم ها و استفاده از روش های آرامش بخش مثل تنفس عمیق و تصویرسازی خوب است. 6. مصرف داروها به صورت منظم: برخی بیماران اسکیزوفرنی نیاز به مصرف داروها برای کنترل علائم دارند. بیماران باید داروها را به صورت منظم مصرف کنند و از تغییرات در دوز و زمان مصرف برخورداری نکنند. 7. مشاوره روانشناختی: مشاوره روانشناختی می تواند به بیماران اسکیزوفرنی کمک کند تا بتوانند با علائم بیماری خود بهتر مقابله نمایند و استراتژی های موثری برای مدیریت زندگی روزمره خود ایجاد کنند. همچنین، مهم است که بیماران همیشه با پزشک معالج خود در تماس باشند و به همکاری با تیم درمانی خود ادامه دهند.

تاثیر اسکیزوفرنی بر بارداری و زایمان

اسکیزوفرنی می تواند تاثیری بر بارداری و زایمان داشته باشد. در زیر، برخی از تاثیرات اسکیزوفرنی بر بارداری و زایمان را بررسی می کنیم:

بارداری:

1. ریسک افزایش برای مشکلات بهداشتی: بیماران اسکیزوفرنی ممکن است در معرض ریسک بیشتری برای مشکلات بهداشتی قرار بگیرند، از جمله دیابت بارداری، فشار خون بالا و عوارض ناشی از استفاده از داروها. 2. ناهنجاری های جنینی: برخی داروهای مصرفی برای درمان اسکیزوفرنی می توانند تاثیر ناخواسته ای روی جنین داشته باشند و منجر به ناهنجاری های جنینی شوند. 3. کاهش توانمندی در مراقبت از خود و جنین: بیماران اسکیزوفرنی ممکن است مشکلات در مراقبت از خود و جنین خود داشته باشند، از جمله ناتوانی در تغذیه سالم، مصرف مواد مخدر، و نداشتن پشتیبانی مناسب برای مراقبت از جنین.

زایمان:

1. استرس و اضطراب: زایمان می تواند عاملی برای افزایش استرس و اضطراب در بیماران اسکیزوفرنی باشد. این ممکن است باعث بروز علائم تشدید شده و کاهش توانایی در مدیریت زایمان شود. 2. نیاز به پشتیبانی اضافی: بیماران اسکیزوفرنی ممکن است به پشتیبانی اضافی در طول زایمان نیاز داشته باشند، از جمله حضور یک فرد قابل اعتماد در زمان زایمان و تیم درمانی متخصص. 3. ریسک بالای عوارض پس از زایمان: بیماران اسکیزوفرنی ممکن است در معرض ریسک بیشتری برای عوارض پس از زایمان قرار بگیرند، از جمله افسردگی پس از زایمان و تشدید علائم اسکیزوفرنی. با این حال، با توجه به مراقبت مناسب، پشتیبانی از تیم درمانی و مشورت با پزشک متخصص، بسیاری از بیماران اسکیزوفرنی می توانند بارداری و زایمان سالمی را تجربه کنند. بنابراین، مهم است که همیشه با پزشک خود در مورد برنامه درمانی و مراقبت های خاصی که برای بارداری و زایمان نیاز است، مشورت کنید.

علائم بیماران اسکیزوفرنی

بیماران اسکیزوفرنی ممکن است علائم متنوعی را تجربه کنند که می توانند در دسته بندی های زیر قرار بگیرند:

1. هالوسیناسیون ها: این علائم شامل تجربه های شنوایی، بصری، بویایی و ذایقه ای نامطلوب می شوند. برخی از بیماران ممکن است صداها، تصاویر یا حسی که وجود ندارد، را تجربه کنند. 2. توهم ها: این علائم شامل اعتقادهای غلط و نامنطقی می شوند. برخی از بیماران ممکن است اعتقاد داشته باشند که کسی آن ها را دنبال می کند، یا اعتقادهای توهمی دیگری داشته باشند. 3. افکار پراکنده: بیماران ممکن است دچار اندیشه های پراکنده و نامرتبط شوند و نتوانند ارتباط منطقی بین مفاهیم را حفظ کنند. 4. انحراف روانی: بیماران ممکن است رفتارهای عجیب و غریبی نشان دهند که با انتظارات اجتماعی معمول نامناسب باشد. این شامل حرکات بی هدف، مکث های طولانی در گفتار و رفتارهای بی اهمیت است.

5. انزوا و عدم ارتباط اجتماعی: بیماران ممکن است خود را از دیگران منزوی کنند و به ارتباطات اجتماعی علاقه ای نداشته باشند. آن ها ممکن است بی اعتمادی و ترس از دیگران را تجربه کنند. 6. کاهش توانایی عملکرد: بیماران ممکن است دچار کاهش توانایی عملکرد روزمره شوند، از جمله مشکلات در تمرکز، حافظه، برنامه ریزی و موسیقی. 7. افکار و احساسات منفی: بیماران ممکن است احساسات افسردگی، اضطراب و خشم را تجربه کنند. آن ها ممکن است از انزوا، ناامیدی و عدم ارزشیابی خود رنج ببرند. برخی از بیماران ممکن است همه این علائم را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تنها برخی از این علائم را داشته باشند. علائم بیماری ممکن است در طول زمان تغییر کنند و می توانند با درمان مناسب کاهش یابند. مهم است که هرگونه تغییر یا نگرانی در علائم خود را به پزشک معالج خود اطلاع دهید تا بتوانند برنامه درمانی مناسب را برای شما تنظیم کنند.